Wniosek o upadłość konsumencką można złożyć dopiero wówczas, gdy dłużnik jest niewypłacalny.
Nadmierne zadłużenie oraz niewypłacalność – to dwa różne terminy, które oznaczają zazwyczaj następujące po sobie etapy zadłużenia. Wynika to z postępującego się pogorszenia sytuacji finansowej dłużnika, która uniemożliwia zaspokojenie wierzycieli.
Nadmierne zadłużenie definiuje się jako niemożność spłaty długów w całości i określonym czasie w perspektywie długoterminowej, z jednoczesnym pogarszaniem się sytuacji materialnej. Krótko mówiąc oznacza to, że dochód po odjęciu kosztów utrzymania nie wystarcza na spłatę zobowiązań wobec wierzycieli.
Z kolei niewypłacalność określa się jako trwałą utratę zdolności do spłaty długów w dacie ich wymagalności (obowiązku zapłaty). Zaległość w płatnościach, która przekracza 3 miesiące, to okoliczność potwierdzająca i wskazująca fakt niewypłacalności. Oczywiście, nie ma tu mowy o przemijającej i tymczasowej niemożności uregulowania swoich zobowiązań pieniężnych. Niewypłacalność dłużnika określa się biorąc pod uwagę jego możliwości płatnicze, nie zaś stosunek łącznej wysokości zobowiązań do całkowitego majątku. Wniosek jest prosty – jeśli długi przekraczają możliwości finansowe dłużnika, ale on spłaca je w terminach wymagalności, nie ma tu mowy o niewypłacalności.
Co do terminu „upadłość” – jest to fakt prawny w postaci sądowego orzeczenia, które potwierdza trwałą niewypłacalność. Orzeczenie to zostaje wydane na wniosek samego dłużnika.